Konuşma sesi bozuklukları, konuşma seslerinin ve konuşma parçalarının (hece şeklini, yapısını belirleyen fonotaktik kurallar, vurgu ve prozodi) fonolojik temsil, algılama ve motor üretim düzeylerinden birinde veya tamamında ortaya çıkan ve konuşma anlaşılırlığını etkileyen güçlüklerdir.
Artikülasyon Bozuklukları
Konuşma seslerinin çıkarılmasına artikülasyon denmektedir. Bu seslerin çıkış yerlerinin, biçiminin, zamanlamasının ve basıncının yanlış üretilmesi, artikülasyon bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Örneğin birey ‘Kuş’ yerine ‘Tuş’; ‘Araba’ yerine ‘Ayaba’; ‘şarkı’ yerine ‘sarkı’ diyor olabilir. Artikülasyon bozukluğu olan bireyler, sesleri izole olarak veya fonetik bağlamlarda üretmekte başarısızdırlar.
Fonolojik Bozukluk
Fonolojik bozukluk, dilin kendine özgü dilbilgisi kurallarının temelini oluşturan konuşma seslerinin organizasyon bilgisini edinme güçlüğüdür. Fonolojik bozukluğu olan bireylerde çeşitli konuşma seslerinin yer değiştirmesi (ör: /kitap/ yerine /kipat/ /kamyon/ yerine /kaymon/ demek gibi), düşürülmesi (ör: /top/ yerine /op/ demek gibi), seslerin değiştirilmesi (/kaş/ yerine /kaç/ demek gibi) sözcük öbeklerinin karışması ya da hatalı kullanımı görülmektedir. Bu probleme sahip çocukların konuşmasındaki hatalar tutarsızlık gösterebilir. Fonolojik bozukluğu olan bireyler bir kelimede bir sesi üretirken bir başka kelimede aynı sesi yanlış üretebilir. Bu nedenle fonolojik bozukluğu olan bireylerin konuşmasının anlaşılması son derece güçtür. Fonolojik bozukluğu olan çocuklar yazı yazarken harfleri, kendi söyledikleri biçimde yazabilirler.